Kendi sayfamızda ilk yazımızı yazmak hemde ikimizden birinin (Anlam’ın) memleketi olan Bursa’ya kısmetmis. 😊 Ilk yazımızda Osmanlı Devletinin baskenti Bursa’nın Hanlar Bölgesi’nden bahsedecegiz.
Yazı boyunca hanlardan bahsedecegimiz için kısaca Han nedir? Hatırlayalım istedik.
Han: Anadolu'nun ticaret yolları üzerinde bulunan ticari faaliyetlerin sürdürüldügü ve ticaret yapan tacirlerin ticaretlerini yapmaları, gece konaklamaları ve dinlenmeleri için yapılan binalara han, daha büyük olanlarına kervansaray denir.
Bursa Hanlar Bölgesi 14-16.yy arasında gelisen bir bölge olarak erken Osmanlı çarsı yapısını yansıtıyor. Genel itibariyle Hanlar Bölgesi tarihi Ulu Cami çevresinde konumlanmıs. Hanlar Bölgesindeki baslıca hanlar; Çukur (Kütahya) Han, Tuz Han, Fidan Han, Geyve Han, İpek Han, Pirinç Han, Emir Han ve Koza Han’dır.
Bahsedecegimiz Hanlar birbirlerine çok yakın oldugu için yalnızca yarım günde Hanlar Bölgesi’ni gezebilir, bonus olarak Ulu Cami’yi de ziyaret edebilirsiniz. Daha açıklayıcı olması için hanların konumlarını asagıdaki haritada isaretledik.
Ulaşım
Özel araç ile ulasım: Bursa cografi konumu ile Istanbul, Kocaeli, İzmir, Ankara ve Eskisehir gibi gehirlere oldukça yakın oldugu için sahsi aracınız ile de rahatlıkla ulasabilirsiniz. (Istanbul-Bursa arası 154 km, Izmir-Bursa arası 329 km, Ankara-Bursa arası 387 km ve Eskisehir-Bursa arası 159 km). Sahsi aracınızla gelecek olursanız sehrin içindeki cep otoparklarına aracınızı park edebilirsiniz. En kolay seçenek Hanlar Bölgesi’ne yakın olan Zafer Plaza Alısveris Merkezi’nin otoparkına veya çarsı içerisindeki esnaf otoparklarına park edebilirsiniz.
Toplu tasıma ile ulasım: Öncelikle Bursa’da toplu tasıma kullanacaksanız mutlaka Bursa Toplu Tassıma kartı (Bukart) edinmenizi tavsiye ederiz. Malum Bursa ulasım konusunda Türkiye’nin en pahalı sehirlerinden. Sehirlerarası otobüs ile Bursa’ya gelip Hanlar Bölgesi’ni ziyaret edecekseniz Bursa Sehirlerarası Terminal’inden 38 numaralı otobüs ile Timurtaspasa Duragı’nda inerek tura başlayabilirsiniz. Eger baslangıç noktanız Timurtaspasa Duragı olacaksa Hanları asagıdaki sıra ile gezebilirsiniz: Pirinç Han, İpek Han, Geyve Han, Geyve Han, Fidan Han, Çukur Han, Tuz Han, Koza Han, Emir Han ve Ulu Cami.
Hanlar Bölgesi’ne Bursa Metro’sunu kullanarak gelecekseniz Demirtaspasa İstasyonun da inebilirsiniz. Turunuz buradan baslayacaksa; Çukur Han, Tuz Han, Koza Han, Fidan Han, Geyve Han, Emir Han, Ulu Cami, İpek Han ve Pirinç Han sıralamasını takip edebilirsiniz.
İstanbul’dan oldukça popüler bir seçenekler olan Feribot veya Deniz Otobüsü ile Bursa’ya geliyorsanız, varıs noktanız Mudanya ise Hanlar Bölgesi’ne direk otobüs olan F3(9 ₺) ile ulasabilir veya minübüs ya da 1M otobüsü ile metroya aktarma yapabilirsiniz. Varıs noktanız Güzelyalı ise aynı sekilde minübüs ya da 1GY otobüsü ile metroya aktarma yapabilirsiniz.
Konaklama: Birimiz Bursa’lı oldugu için Bursa gezilerinde ailemizin yanında konaklıyoruz. Fakat Babam uzun yıllardır çarsıda oldugu için babama ve çevremdekilere danısarak sizin için birkaç öneri hazırladık. Rezervasyon yaptırmadan önce otelin yorumlarını ve konumunu incelemenizi tavsiye ederiz.
1.Sehrin merkezinde, tarihi ve otantik bir atmosferde konaklamak istiyorsanız tercihinizi Kitapevi Special Class Hotel’den yana kullanabilirsiniz. Kitapevi Otel’de konaklamasakta restaurant bölümünü çok sevdigimizin altını çizelim.
2.Daha standart ve modern kosullarda, Hanlar Bölgesine, Kapalı Çarsı’ya, Ulu Cami’ye yakın olsun otelden çıktıgım gibi sehir merkezinde olayım derseniz Bursa Kent Hotel’i tercih edebilirsiniz.
3.Bursaya gelmisken hazır bir termal keyfi de yapayım, sehir merkezine ulasmak için gerekirse yarım saat yolu çekeriz diyorsanız Bursa Kervansaray Hotel’de ve ya Gönlüferah Hotel’de konaklayabilirsiniz.
Hanlar Bölgesi Gezi Planı
Hanların birbirine yakın dönemlerde, aynı yönetim kosullarında ve ortak ihtiyaçlara göre yönelik insa edilmesinden dolayı, birbirleriyle ortak özellikleri çok fazladır. Bizim gözlemledigimiz ortak özellikleri asagıda sıraladık;
Tüm hanlar 2014 yılında UNESCO Dünyam Mirası olarak ilan edilen alan içerisinde yer almaktadır.
Hanlar çogunlukla külliye ve camilere gelir saglamak amacıyla yapılan ticari merkezlerdir.
Hanlar avlu çevresinde iki katlı olup, revak ve odalardan olusur.
Giris kattaki odaların bir kısmı ahır ve depo islevi için tasarlanmıs.
Çogunlgunun avlusunda sadırvan ve çay bahçeleri bulunur.
Hanlar Bölgesi’nde ziyaret ettigimiz hanlardan asagıda kısa kısa bahsediyoruz. Yazının daha verimli olabilmesi için olabildigince kısa bilgiler vermeye çalıstık.
Koza Han: Sultan 2. Bayezid tarafından İstanbul’daki cami ve medresesine gelir getirmesi amacıyla amacıyla yaptırıldıgı söylenmektedir (1489-1491). Tarihte handa koza pazarı kuruldugu için, han Koza Han olarak anılıyormus. Han kareye yakın dikdörtgen bir avlunun etrafındaki iki katlı ana yapıyla, dogusunda ahır ve depoların bulundugu tek katlı avlulu bir yapı olan Iç Koza Han’dan olusur. Hanın kuzey cephesindeki kapı oldukça görkemli olup, kapıdan girer girmez avlunun ortasındaki şadırvan ve onun üzerindeki mescit ile karşılaşıyorsunuz. Bu görsel bütünlükte Koza Han’ı Bursa’nın en turistik hanı yapıyor. Koza Han’ın Emir Han ve Ulu Cami gibi yapılar ile aynı aks üzerindedir.
Bonus: Hazır Koza Han’a gelmisken avlusunda çayınızı, kahvenizi yudumlayıp, handaki hediyelikçilere ve ipekçilere ugrayabilirsiniz. Hediyelikçileri gezmenin bence dinlendirici bir etkisi de var. 😊
Emir Han: Orhan Gazi tarafından kare avlu etrafında iki katta sıralanmıs toplam 73 oda olarak yaptırılmıstır. Han 1874 depreminde ayakta kalmayı basararak orjinalligini büyük ölçüde korumaya devam ediyor. Ayrıca Emir Han Osmanlı Hanlarının ilk örnegi olarak Bursa Çarsı’sının çekirdegini olusturmaktadır. Han günümüzde kuyumcu imalatı,tamiri, toptancıları ile kitap ve hac malzemeleri satıs noktası olarak kullanılmaktadır. Koza Han gibi Emir Han’ında avlusunda şadırvan esliginde çayınızı, kahvenizi yudumlayabilir, Ulu Cami’den gelen ezan seslerini isitebilirsiniz.
İpek Han: Sultan Çelebi Mehmed tarafından Yesil Külliye’ye gelir getirmesi için 15. yüzyılın ilk yarısında yaptırılmıstır. Günümüzde sadırvanlı avlu etrafında iki katta sıralanmıs toplam 81 odası vardır. Günümüzde dememin sebebi: han, 1958 yangınından sonra kesme tas ve tugla ile yeniden yapılmıstır. Han’ın girisi yeniden yapıldıgı için orjinal degilmis ve oda yapılarının yangından sonra degistigi söyleniyor. Simdiler de terzi ve giysi dükkanları Han’ın odalarını dolduruyor.
Fidan Han: Tuzpazarı aksı üzerindedir. Iç avlunun ortasında sadırvan ve onun üzerinde mescit yer alıyor. Çogunlukla toptan tekstil satısı yapan esnaf tarafından kullanılıyor.
15. yüzyılda Fatih Sultan Mehmed’in sadrazamı Mahmud Pasa tarafından Istanbul’daki Mahmutpasa Külliyesi’ne gelir getirmesi amacıyla yaptırılmıstır. Han, Mahmud Pasa Hanı olarak da bilinir. Kareye yakın dikdörtgen avlu etrafında iki katta sıralanmıs toplam 98 odası vardır. Avlunun ortasında sadırvan ve mescid bulunuyor.
Tuz Han: 1454 yılında Timurtas Pasa’nın oglu Umur Bey tarafından, kendi adıyla anılan camisine gelir getirmesi amacıyla yaptırılmıstır. Dikdörtgen avlu etrafında iki katta sıralanmıs toplam 43 odası ile Bursa’nın en küçük hanlarındandır. Yapılısından bugüne kadar çesitli zamanlarda tadilatlar geçiren han, uzunca bir süre çarsının arka deposu olarak kullanıldıktan sonra 2007 yılında tamamlanan restorasyon çalısmasıyla bugünkü islevine ve görüntüsüne kavusmus.
Pirinç Han: 2. Bayazid tarafından İstanbul’da 2. Bayazid’e ait olan külliyeye gelir getirmesi için yaptırılmıstır (1490-1508). Kare avlu etrafında iki katta sıralanan toplam 78 odası vardır. 1855 depreminde zarar gören han, uzun süren restorasyon sonrasında 2002 yılında alt kat yeme içme, üst kat ise kitapçı fonksiyonunda islevlendirilerek yeniden açılmıs. Tarihte handa pirinç pazarı kuruldugu için, adını pazarın adından almıstır.
Geyve Han: 15. yüzyılda Hacı Ivaz Pasa’nın insa edip Çelebi Mehmed’e hediye ettigi Geyve Han Yesil Külliye’ye gelir getirmek amacıyla yaptırılmıstır. Han’ın avlu etrafında iki katta sıralanmıs toplam 56 odası vardır. Han, 2007 yılında Osmangazi Belediyesi’nce onarılmıs ve önündeki bazı tanımsız binalar kaldırılarak gün yüzüne çıkarılmıstır. Simdilerde Han, genellikle toptan tekstil satısı yapan esnaf tarafından kullanılıyor.
Çukur Han: Kot olarak Okçular Çarsısı’nın bir metre kadar altında kaldıgından ötürü Çukur Han olarak adlandırılan bu tarihi eser, ayrıca ‘’Kütahya Han’’ olarak ta bilinir. Sultan 2. Murad döneminde Yıldırım Bayezid'in damadı Buharalı Emir Efendi tarafından vakıf olarak yaptırılmıstır. Han’ın avlu etrafında iki katta sıralanmıs toplam 37 odası vardır. Ancak bu handa günümüze eski haliyle gelebilen bölümler sadece güney tarafındaki zemin kat odalarından üçü ile batıdaki kapı kemeri merdivenleridir. Diger bölümler ise Bursa Büyüksehir Belediyesi tarafından,Tarihi Kültürel Miras Çalısmaları kapsamında, aslına uygun olarak restore edilmistir.
Ulu Cami: Osmanlı camileri arasında çok kubbeli anıtsal yapıların ilki olan cami Hanlar Bölgesi’nde oldugu için hanlarI gezerken Ulu Cami’yi de ziyaret edebilirsiniz. Ulu cami gezi rehberine de buradan ulasabilirsiniz.
Bonus: Hanlar Bölgesi ziyaretiniz sırasında, sehrin ilk çarsı hamamı olan Aynalı Çarsı’yı ziyaret edip, hediyelik esya satan dükkanları ziyaret edebilirsiniz.
Yeme Içme
Bursa'da yeme-içme konusunda seçenek çok olsada biz favorilerimizi ve Hanlar Bölgesi'nden ulaşımı kolay seçenekleri sizler için sıraladık.
Abdal Simit Fırını veya Tarihi Tas Fırın: Kahvaltı veya gün ortası atıstırmalık için tercih edebilirsiniz. Burada simit, börek, pogaçanın yanında Bursa’nın meshur tahanlı pidesini denemenizi siddetle tavsiye ederiz.
Tarihi Aynalı Çarsı Pide Ve Cantık Salonu: Cantık, 1800'lü yıllarda Kafkaslar'dan Bursa'ya gelmiş, Kırım Tatarlarına özgü pideye benzeyen bir hamur isidir. Görünüs itibariyle pidenin yuvarlagını anımsatsa da hamuru pide hamurundan tatlıdır. Bursa Çarsı’sında cantık yiyebileceginiz en tarihi ve lezzetli nokta bizce burası.
Üç Köfte: Bursa Çarsı’nın klasik lezzet duraklarından biri olan Üç Köfte’de köftelerinizi sıcak sıcak yiyebilmeniz için köfteler üçer üçer servis ediliyor. Yani karnınız doyana kadar 3-6-9... Bu servis yöntemini biz çok seviyoruz. Sıcak köfte ile sogumus köftenin tadı gerçekten farkediyor.
Almadan Dönmeyin: Bursa’dan bir hatıra ile dönmek istiyorsanız, bize göre en anlamlı ve islevsel alınacak esya ipek ürünler. Koza Han’da ipek’ten yapılmıs esarp, sal, fular, atkı, masa örtüsü gibi birçok üründen birini satın alabilirsiniz.
Bursa Hanlar Bölgesi ile ilgili aklımıza gelen tüm bilgileri bu yazıda toplamaya çalıstık. Sizin aklınıza gelen baska bir soru veya ekleme varsa yorum olarak yazabilirsiniz. Hanlar Bölgesi ile Instagram hesabımıza sabitledigimiz Bursa Hanlar hikayelerini de izleyebilirsiniz.
Instagram hesabımıza buradan ulasabilirsiniz.
Comments